câu 369 đến 384
Lần lần ngày gió đêm trăng,
370. Thưa hồng rậm lục đã chừng xuân qua.
Ngày vừa sinh nhật ngoại gia,
Trên hai đường, dưới nữa là hai em.
Tưng bừng sắm sửa áo xiêm,
Biện dâng một lễ xa đem tấc thành.
375. Nhà lan thanh vắng một mình,
Gẫm cơ hội ngộ đã đành hôm nay.
Thì trân thức thức sẵn bày,
Gót sen thoăn thoắt dạo ngay mé tường.
Cách hoa sẽ dặng tiếng vàng,
380. Dưới hoa đã thấy có chàng đứng trông.
Trách lòng hờ hững với lòng,
Lửa hương chốc để lạnh lùng bấy lâu.
Những là đắp nhớ đổi sầu,
Tuyết sương nhuốm nửa mái đầu hoa râm.
câu 385 đến 400
385. Nàng rằng: "Gió bắt mưa cầm,
"Đã cam tệ với tri âm bấy chầy.
"Vắng nhà được buổi hôm nay,
"Lấy lòng gọi chút sang đây tạ lòng !"
Lần theo núi giả đi vòng,
390. Cuối tường dường có nẻo thông mới rào.
Xắn tay mở khóa động đào,
Rẽ mây trông tỏ lối vào Thiên Thai.
Mặt nhìn mặt càng thêm tươi,
Bên lời vạn phúc, bên lời hàn huyên.
395. Sánh vai về chốn thư hiên,
Góp lời phong nguyệt nặng nguyền non sông.
Trên yên bút giá thi đồng,
Đạm thanh một bức tranh tùng treo trên.
Phong sương được vẻ thiên nhiên,
400. Mặt khen nét bút càng nhìn càng tươi.
câu 401 đến 416
Sinh rằng: "Phác họa vừa rồi,
"Phẩm đề xin một vài lời thêm hoa."
Tay tiên gió táp mưa sa,
Khoảng trên dừng bút thảo và bốn câu.
405. Khen: "Tài nhả ngọc phun châu,
"Nàng Ban ả Tạ cũng đâu thế này !
"Kiếp tu xưa ví chưa dày,
"Phúc nào đổi được giá này cho ngang !"
Nàng rằng: "Trộm liếc dung quang,
410. "Chẳng sân ngọc bội, cũng phường kim môn.
"Nghĩ mình phận mỏng cánh chuồn,
"Khuôn xanh biết có vuông tròn mà hay ?
"Nhớ từ năm hãy thơ ngây,
"Có người tướng sĩ đoán ngay một lời:
415. "Anh hoa phát tiết ra ngoài,
"Nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa.
câu 417 đến 432
"Trông người lại ngắm đến ta,
"Một dày một mỏng biết là có nên ?"
Sinh rằng: "Giải cấu là duyên,
420. "Xưa nay nhân định thắng nhiên cũng nhiều.
"Ví dù giải kết đến điều,
"Thì đem vàng đá mà liều với thân."
Đủ điều trung khúc ân cần,
Lòng xuân phơi phới chén xuân tàng tàng.
425. Ngày vui ngắn chẳng đầy gang,
Trông ra ác đã ngậm gương non đoài.
Vắng nhà chẳng tiện ngồi dai,
Giã chàng, nàng mới kíp dời song sa.
Đến nhà vừa thấy tin nhà,
430. Hai thân còn dở tiệc hoa chưa về.
Cửa ngoài vội rủ rèm the,
Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình.
câu 433 đến 448
Nhặt thưa gương rọi đầu cành,
Ngọn đèn trông lọt trướng huỳnh hắt hiu.
435. Sinh vừa tựa án thiu thiu,
Dở chiều như tỉnh, dở chiều như mê.
Tiếng sen sẽ động giấc hòe,
Bóng trăng đã xế, hoa lê lại gần.
Bâng khuâng đỉnh Giáp non Thần,
440. Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng.
Nàng rằng: "Khoảng vắng đêm trường,
"Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa.
"Bây giờ rõ mặt đôi ta,
"Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao."
445. Vội mừng làm lễ rước vào,
Đài sen nối sáp, song đào thêm hương.
Tiên thề cùng thảo một chương,
Tóc mây một món dao vàng chia đôi.
câu 449 đến 464
Vầng trăng vằng vặc giữa trời,
450. Đinh ninh hai mặt một lời song song.
Tóc tơ căn vặn tấc lòng,
Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương.
Chén hà sánh giọng quỳnh tương,
Dải là hương lộn bình gương bóng lồng.
455. Sinh rằng: "Gió mát trăng trong,
"Bấy lâu nay một chút lòng chưa cam.
"Chày sương chưa nện cầu Lam,
"Sợ lần khân quá ra sàm sỡ chăng ?"
Nàng rằng: "Hồng diệp xích thằng,
460. "Một lời cũng đã tiếng rằng tương tri.
"Đừng điều nguyệt nọ hoa kia,
"Ngoài ra ai lại tiếc gì với ai."
Rằng: "Nghe nổi tiếng cầm đài,
"Nước non luống những lắng tai Chung Kỳ."
câu 465 đến 480
465. Thưa rằng: "Tiện kỹ sá chi,
"Đã lòng dạy đến, dạy thì phải vâng."
Hiên sau treo sẵn cầm trăng,
Vội vàng Sinh đã tay nâng ngang mày.
Nàng rằng: "Nghề mọn riêng tay,
470. "Làm chi cho bận lòng này lắm thân."
So dần dây vũ dây văn,
Bốn dây to nhỏ theo vần cung thương.
Khúc đâu Hán Sở chiến trường,
Nghe ra tiếng sắt, tiếng vàng chen nhau.
475. Khúc đâu Tư mã Phượng cầu,
Nghe ra như oán như sầu phải chăng !
Kê Khang này khúc Quảng lăng,
Một rằng lưu thủy, hai rằng hành vân.
Quá quan này khúc Chiêu Quân,
480. Nửa phần luyến chúa nửa phần tư gia.
câu 481 đến 496
Trong như tiếng hạc bay qua,
Đục như tiếng suối mới sa nửa vời.
Tiếng khoan như gió thoảng ngoài,
Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa.
485. Ngọn đèn khi tỏ khi mờ,
Khiến người ngồi đó cũng ngơ ngẩn sầu.
Khi tựa gối, khi cúi đầu,
Khi vò chín khúc, khi chau đôi mày.
Rằng: "Hay thì thật là hay,
490. "Nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào !
"Lựa chi những bậc tiêu tao,
"Dột lòng mình cũng nao nao lòng người."
Rằng: "Quen mất nết đi rồi,
"Tẻ vui, thôi cũng tính trời biết sao !
495. "Lời vàng vâng lĩnh ý cao,
"Họa dần dần bớt chút nào được không ?"
câu 497 đến 512
Hoa hương càng tỏ thức hồng,
Đầu mày cuối mắt càng nồng tấm yêu.
Sóng tình dường đã xiêu xiêu,
500. Xem trong âu yếm có chiều lả lơi.
Thưa rằng: "Đừng lấy làm chơi,
"Dẽ cho thưa hết một lời đã nao !
"Vẻ chi một đóa yêu đào,
"Vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh.
505. Đã cho vào bậc bố kinh,
"Đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu.
"Ra tuồng trên Bộc trong dâu,
"Thì con người ấy ai cầu làm chi !
"Phải điều ăn xổi ở thì,
510. "Tiết trăm năm nỡ bỏ đi một ngày !
"Ngẫm duyên kỳ ngộ xưa nay,
"Lứa đôi ai lại đẹp tày Thôi Trương.
câu 513 đến 528
"Mây mưa đánh đổ đá vàng,
"Quá chiều nên đã chán chường yến anh.
505. "Trong khi chắp cánh liền cành,
"Mà lòng rẻ rúng đã dành một bên.
"Mái tây để lạnh hương nguyền,
"Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng.
"Gieo thoi trước chẳng giữ giàng,
520. "Để sau nên thẹn cùng chàng bởi ai ?
"Vội chi liễu ép hoa nài,
"Còn thân ắt lại đền bồi có khi !"
Thấy lời đoan chính dễ nghe,
Chàng càng thêm nể thêm vì mười phân.
525. Bóng tàu vừa lạt vẻ ngân,
Tin đâu đã đến cửa ngăn gọi vào.
Nàng thì vội trở buồng thêu,
Sinh thì dạo gót sân đào vội ra.
câu 529 đến 538
Cửa sài vừa ngỏ then hoa,
530. Gia đồng vào gởi thư nhà mới sang.
Đem tin thúc phụ từ đường,
Bơ vơ lữ thấn tha hương đề huề.
Liêu Dương cách trở sơn khê,
Xuân đường kíp gọi sinh về hộ tang.
535. Mảng tin xiết nỗi kinh hoàng,
Băng mình lẻn trước đài trang tự tình.
Gót đầu mọi nỗi đinh ninh,
Nỗi nhà tang tóc, nỗi mình xa xôi:
câu 539 đến 554
"Sự đâu chưa kịp đôi hồi,
540. "Duyên đâu chưa kịp một lời trao tơ,
"Trăng thề còn đó trơ trơ,
"Dám xa xôi mặt mà thưa thớt lòng.
"Ngoài nghìn dặm, chốc ba đông,
"Mối sầu khi gỡ cho xong còn chầy !
545. "Gìn vàng giữ ngọc cho hay,
"Cho đành lòng kẻ chân mây cuối trời."
Tai nghe ruột rối bời bời,
Ngập ngừng nàng mới giãi lời trước sau:
"Ông tơ ghét bỏ chi nhau,
550. "Chưa vui sum họp đã sầu chia phôi.
"Cùng nhau trót đã nặng lời,
"Dẫu thay mái tóc dám dời lòng tơ !
"Quản bao tháng đợi năm chờ,
"Nghĩ người ăn gió nằm mưa xót thầm.
câu 555 đến 570
555. "Đã nguyền hai chữ đồng tâm,
"Trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai.
"Còn non còn nước còn dài,
"Còn về còn nhớ đến người hôm nay !"
Dùng dằng chưa nỡ rời tay,
560. Vầng đông trông đã đứng ngay nóc nhà.
Ngại ngùng một bước một xa,
Một lời trân trọng châu sa mấy hàng.
Buộc yên quảy gánh vội vàng,
Mối sầu xẻ nửa bước đàng chia hai.
565. Buồn trông phong cảnh quê người,
Đầu cành quyên nhặt, cuối trời nhạn thưa.
Não người cữ gió tuần mưa,
Một ngày nặng gánh tương tư một ngày.
Ý Kiến Bạn Ðọc